ကလေးငယ်တွေမှာ အဖြစ်များတဲ့ အူစွပ်ခြင်း

မင်္ဂလာပါ မေမေဖေဖေတို့ရေ…

ကိုယ့်ရဲ့ သားသားမီးမီးလေးတွေ ကျန်းကျန်းမာမာ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ရှိနေတာကို မြင်ချင်ကြတာ မိဘတိုင်းရဲ့ ဆန္ဒပါပဲနော်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတလေ ကလေးတွေမှာ ရုတ်တရက် ကျန်းမာရေး ပြဿနာလေးတွေ ကြုံရတတ်ပါတယ်။ ဒီနေ့တော့ ကလေးငယ်လေးတွေ၊ အထူးသဖြင့် အသက် ၆ လ ကနေ ၃ နှစ်ကြား ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များတတ်တဲ့ အူစွပ်ခြင်း (Intussusception) ဆိုတဲ့ အရေးပေါ် ကျန်းမာရေး အခြေအနေတစ်ခုအကြောင်း ပြောပြချင်ပါတယ်။

အူစွပ်ခြင်း ဆိုတာ ဘာကြီးလဲ? 🤔

ရိုးရိုးလေး ပြောရရင်တော့ ဒါဟာ အူရဲ့ တစ်ပိုင်းက သူ့ဘေးကပ်လျက် အူအပိုင်းထဲကို တယ်လီစကုပ်လိုမျိုး ခေါက်ပြီးဝင်သွားတာပါ။ မြင်အောင်ပြောရရင် လက်အိတ်ကို ချွတ်တဲ့အခါ လက်ချောင်းလေးတွေ အတွင်းထဲ ခေါက်ဝင်သွားသလိုပေါ့။ ဒီလိုဖြစ်သွားတဲ့အခါ အူလမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့သွားပြီး သွေးလည်ပတ်မှုပါ ပြတ်တောက်နိုင်တာမို့ ဒါကို ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေ တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ချက်ချင်း ကုသမှုခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်နော်။

ဘာကြောင့် ဖြစ်ရတာလဲ? ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များလား?

ကလေးငယ်လေးတွေမှာ အူစွပ်ခြင်းဖြစ်တဲ့အခါ တော်တော်များများက ဘာကြောင့်ဖြစ်မှန်း တိတိကျကျ မသိရပါဘူး (Idiopathic) လို့ ဆိုပါတယ်။ တစ်ခါတလေတော့ အအေးမိ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး (Viral infections) ဝင်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်တတ်တယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။ လူကြီးတွေမှာတော့ အူထဲမှာ အကျိတ် (Tumor) တို့၊ အသားပို (Polyp) တို့လို တစ်ခုခု ရှိနေတာကြောင့် ဖြစ်တတ်ပေမယ့် ကလေးတွေမှာတော့ အဲ့လို အကြောင်းရင်း သိပ်မတွေ့ရတတ်ပါဘူး။

ကိုယ့်ကလေးမှာ ဒါတွေဖြစ်နေရင် သတိထား! 🚨 (လက္ခဏာများ)

အူစွပ်ခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေက ရုတ်တရက် ပြတတ်ပါတယ်။ သတိထားကြည့်သင့်တာတွေကတော့:

• ဗိုက်အောင့်ခြင်း: ကလေးက ရုတ်တရက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဗိုက်အောင့်ပြီး ငိုပါလိမ့်မယ်။ ဒူးလေးတွေကို ရင်ဘတ်ဆီ ကွေးထားတတ်ပါတယ်။ ခဏနေရင် နာတာ သက်သာသွားလိုက်၊ မိနစ်အနည်းငယ်ကြာရင် ပြန်နာလိုက်နဲ့ တစ်လှည့်စီ ဖြစ်နေတတ်ပါတယ်။
• အန်ခြင်း: ဗိုက်နာတာနဲ့အတူ အန်တာမျိုးလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
• ဝမ်းသွားပုံစံ ပြောင်းလဲခြင်း: ဒါက တော်တော်လေး ထူးခြားတဲ့ လက္ခဏာပါ။ ကလေးရဲ့ ဝမ်းထဲမှာ သွေးနဲ့ အချွဲတွေ ရောပါလာပြီး ချယ်ရီဂျယ်လီ (Currant Jelly) လိုမျိုး နီညိုရောင် အပျစ်အရွဲတွေ သွားတတ်ပါတယ်။
• နုံးချိခြင်း၊ အားမရှိခြင်း (Lethargy): ကလေးက နုံးနေမယ်၊ အားမရှိသလို ဖြစ်နေမယ်၊ ငြိမ်ကျသွားမယ်။

ဒီလက္ခဏာတွေထဲက တစ်ခု ဒါမှမဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုပြီး သင့်ကလေးမှာ တွေ့နေရပြီဆိုရင်တော့ လုံးဝ အချိန်မဆွဲဘဲ ဆရာဝန် ဒါမှမဟုတ် နီးစပ်ရာ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းကို အမြန်ဆုံး ပြေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်နော်။

ဘယ်လို သိနိုင်မလဲ? ဆရာဝန်တွေ ဘာလုပ်ပေးမလဲ?

ဆရာဝန်ဆီ ရောက်တဲ့အခါ ကလေးရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို မေးမြန်းပြီး စမ်းသပ်စစ်ဆေးပါလိမ့်မယ်။ တစ်ခါတလေ ကလေးရဲ့ ဝမ်းဗိုက်ကို စမ်းကြည့်ရင် အူချောင်းလိုမျိုး အစိုင်အခဲ (Sausage-shaped mass) ကို စမ်းမိတတ်ပါတယ်။ အသေချာဆုံးကတော့ ဝမ်းဗိုက်ကို အာထရာဆောင်း (Ultrasound) ရိုက်ကြည့်တာပါပဲ။ ဒါက အူစွပ်နေလားဆိုတာကို အတိအကျ သိနိုင်တဲ့ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။

ဘယ်လို ကုသကြမလဲ? 😥

ကုသမှုကတော့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပါတယ်။

• ခွဲစိတ်စရာမလိုတဲ့ နည်းလမ်း: ကလေးတွေမှာ အဖြစ်များဆုံး ကုသနည်းကတော့ လေ ဒါမှမဟုတ် ဘေရီယမ်ဆေးရည်ကို စအိုကနေ သွင်းပြီး (Air or Barium Enema) အူကို သူ့နေရာသူ ပြန်ရောက်သွားအောင် တွန်းထုတ်ပေးတာပါ။ ဒီနည်းနဲ့ အများစုက အောင်မြင်တတ်ပါတယ်။
• ခွဲစိတ်ကုသခြင်း: အပေါ်ကနည်းနဲ့ မအောင်မြင်ရင်၊ ဒါမှမဟုတ် အူပေါက်သွားတာ၊ အူပုပ်သွားတာလိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ ရှိနေရင်တော့ ခွဲစိတ်ကုသဖို့ လိုအပ်လာနိုင်ပါတယ်။

နောက်ကျရင် ဘာတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်လဲ? (Complications)

အချိန်မီ ကုသမှု မခံယူရင်တော့ အူပိတ်ဆို့တာ ကြာလာတဲ့အခါ အူဆီကို သွေးကောင်းကောင်း မရောက်တော့ဘဲ အူရဲ့ တစ်ရှူးတွေ ပုပ်သွားနိုင်ပါတယ် (Bowel Obstruction leading to tissue death)။ ပိုဆိုးတဲ့ အခြေအနေမှာ အူပေါက်သွားပြီး ဗိုက်ခေါင်းထဲ ပိုးဝင်တာ (Peritonitis)၊ အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ သွေးဆိပ်တက်တာ (Sepsis) တွေအထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အချိန်မီ ကုသမှုက အရမ်း အရမ်း အရေးကြီးပါတယ်။

ကာကွယ်လို့ ရလား? စိတ်ချရရဲ့လား?

အူစွပ်ခြင်းကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်တဲ့ တိကျတဲ့ နည်းလမ်းတော့ မရှိပါဘူး။ အရေးကြီးဆုံးက ရောဂါလက္ခဏာတွေကို စောစောသိပြီး၊ သံသယရှိတာနဲ့ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းကို ချက်ချင်းသွားဖို့ပါပဲ။ စောစောသိ၊ စောစောကုသမှု ခံယူနိုင်ရင်တော့ ကလေးအများစုက ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ ပြန်ကောင်းသွားကြပါတယ် (Favorable prognosis)။ နောက်ကျလေလေ၊ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေ များလေလေပါပဲ။

အနှစ်ချုပ်အနေနဲ့…

မေမေဖေဖေတို့ရေ၊ အူစွပ်ခြင်းဆိုတာ ကြောက်စရာကောင်းပေမယ့် သူ့ရဲ့ လက္ခဏာတွေကို သိထားပြီး သတိရှိရှိ စောင့်ကြည့်မယ်၊ တစ်ခုခု ထူးခြားတာနဲ့ ဆေးကုသမှု အမြန်ဆုံး ခံယူမယ်ဆိုရင် စိုးရိမ်စရာ မရှိပါဘူး။ ကလေးငယ်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးက မိဘတွေအတွက် အရေးကြီးဆုံးဆိုတော့ ဒီအချက်လေးတွေကို မှတ်ထားပြီး ဂရုစိုက်ကြရအောင်နော်။

အားလုံးပဲ ကျန်းမာ ဘေးကင်းကြပါစေလို့ ဆုတောင်းပေးလိုက်ပါတယ်! 🙏