ဂိမ်းကစားခြင်းနဲ့ ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှု - ထင်ထားတာထက် ပိုကောင်းနေနိုင်တယ်!

“ငါ့သား/သမီးတော့ တစ်နေကုန် ဂိမ်းပဲ ဆော့နေတယ်၊ မျက်စိလည်း ပျက်တော့မယ်၊ စာလည်းလိုက်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး” ဆိုပြီး စိတ်ညစ်နေတဲ့ မိဘတွေ ရှိလား? အမှန်အတိုင်း ဝန်ခံရရင် အများစုကတော့ ဂိမ်းဆော့တာကို အချိန်ဖြုန်းတယ်၊ အကျိုးမရှိဘူးလို့ပဲ ထင်ကြတာများတယ်လေ။ ဟုတ်တယ်ဟုတ်?

ဒါပေမယ့် ခဏလေး! ခဏလေး! အဲ့ဒီအတွေးကို ခဏလေး ဘေးဖယ်ထားလိုက်ပါဦး။ ဂိမ်းဆော့တာက ထင်သလောက်ကြီး မဆိုးဘူးဆိုရင်ရော? တကယ်တမ်း… ကလေးတွေရဲ့ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ တွေ့ရှိချက်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာ ယုံနိုင်မလား? အံ့ဩစရာပဲနော်!

ကဲ… ဘယ်လိုတွေများ အထောက်အကူပြုနိုင်လဲ ကြည့်ရအောင်:

1. ပြဿနာဖြေရှင်းနိုင်စွမ်း (Problem-Solving Skills): တချို့ဂိမ်းတွေ၊ အထူးသဖြင့် Puzzle ဂိမ်းတွေ၊ Strategy ဂိမ်းတွေ (ဥပမာ - အကွက်ရွှေ့ရတာ၊ မြို့တည်ထောင်ရတာ၊ စစ်တိုက်ဗျူဟာချရတာမျိုးတွေ) က ကလေးတွေကို ဘယ်လိုအဆင့်ဆင့်စဉ်းစားရမလဲ၊ ဘယ်လိုအစီအစဉ်ချရမလဲ၊ ကြုံလာတဲ့ ပြဿနာကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းရမလဲ ဆိုတာတွေကို သင်ပေးပါတယ်။ ဂိမ်းထဲမှာ အနိုင်ရဖို့ ကြိုးစားရင်းနဲ့ ဦးနှောက်က အလိုလို လေ့ကျင့်ပြီးသား ဖြစ်သွားတာပေါ့။

2. ဆုံးဖြတ်ချက်မြန်မြန်ချနိုင်စွမ်း နဲ့ တုံ့ပြန်မှု (Quick Decision-Making & Reaction Time): Action ဂိမ်းတွေ၊ အပြေးပြိုင်တဲ့ ဂိမ်းတွေလို မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်ဆောင်ရတဲ့ ဂိမ်းတွေကကျတော့ ချက်ချင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်ဖို့နဲ့ မြန်မြန်တုံ့ပြန်နိုင်ဖို့ကို လေ့ကျင့်ပေးပါတယ်။ ဂိမ်းထဲမှာ ရန်သူကို ရှောင်တာ၊ အတားအဆီးကို ကျော်တာတွေ လုပ်ရင်းနဲ့ လက်နဲ့မျက်စိ၊ ဦးနှောက် ပိုကောင်းလာစေတယ်။

3. နေရာလပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှု (Spatial Skills): Minecraft လိုမျိုး အတုံးတွေနဲ့ တည်ဆောက်ရတဲ့ ဂိမ်းတွေ၊ 3D ကမ္ဘာထဲမှာ လျှောက်သွားရတဲ့ ဂိမ်းတွေက ကလေးတွေရဲ့ Spatial Reasoning ကို တိုးတက်စေပါတယ်။ ဆိုလိုတာက အရာဝတ္ထုတွေရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်၊ အရွယ်အစား၊ နေရာအနေအထားတွေကို စိတ်ထဲမှာ မြင်ယောင်နိုင်စွမ်း၊ လမ်းတွေကို မှတ်မိနိုင်စွမ်းတွေ ပိုကောင်းလာစေတာပါ။ အနာဂတ်မှာ အင်ဂျင်နီယာ၊ ဗိသုကာ ပညာရှင်တို့လို ဖြစ်ချင်တဲ့ ကလေးတွေအတွက် အခြေခံကောင်း ရစေနိုင်တာပေါ့။

4. မှတ်ဉာဏ် နဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှု (Memory & Attention): တချို့ဂိမ်းတွေက ပုံစံတွေ မှတ်သားရတာ၊ အချက်အလက်တွေ အများကြီးကို ခေါင်းထဲထည့်ထားရတာ၊ ဂိမ်းထဲက ဇာတ်လမ်းအတိုင်း လိုက်လုပ်ဖို့ အာရုံစိုက်ရတာတွေ ပါပါတယ်။ ဒါတွေက မှတ်ဉာဏ်အားကောင်းဖို့နဲ့ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်ဖို့ အထောက်အကူ ပြုနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့်… ဒါပေမယ့်… အရေးကြီးတာ တစ်ခု ရှိတယ်နော်!

“ဟာ… ဒါဆို ဂိမ်းကို ကြိုက်သလောက် ဆော့ခိုင်းလို့ ရပြီပေါ့” လို့တော့ တန်းမတွေးလိုက်ပါနဲ့ဦး။ အကြွေစေ့မှာ ခေါင်းနဲ့ပန်း ဆိုတာ ရှိသလိုပဲ၊ ဂိမ်းဆော့တာမှာလည်း ကောင်းကျိုးရှိသလို၊ ဆိုးကျိုးတွေလည်း ရှိနိုင်တာပေါ့။

• ဂိမ်းစွဲလမ်းတာ: ဒါကတော့ အဖြစ်များဆုံး စိုးရိမ်မှုပါ။ အချိန်အကန့်အသတ်မရှိ ဆော့ရင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
• မျက်စိထိခိုက်တာ၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နည်းသွားတာ: Screen Time များတာရဲ့ နောက်ဆက်တွဲတွေပေါ့။
• အသက်အရွယ်နဲ့ မသင့်တော်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေ: အကြမ်းဖက်တာ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေ ပါတဲ့ ဂိမ်းတွေနဲ့ ထိတွေ့မိနိုင်တာမျိုးပေါ့။
• လူမှုဆက်ဆံရေး: တစ်ယောက်တည်း အခန်းအောင်းပြီး ဆော့နေရင် သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အပြင်မှာ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု နည်းသွားနိုင်တယ်။ (ဒါပေမယ့် Multiplayer ဂိမ်းတွေကနေ Teamwork နဲ့ Communication သင်ယူနိုင်တာမျိုးလည်း ရှိပြန်ရော!)

ဆိုတော့… အဓိက က ဘာလဲ?

အဓိက က ဟန်ချက်ညီမှု (Balance) ပါပဲ။ ပြီးတော့ မှန်ကန်တဲ့ ရွေးချယ်မှု (Right Choice) နဲ့ မိဘရဲ့ လမ်းညွှန်မှု (Parental Guidance) ပါ။

• ဘယ်လိုဂိမ်းမျိုးကို ဆော့တာလဲ? ပညာရေးဆန်တဲ့ ဂိမ်းလား? ဦးနှောက်သုံးရတဲ့ ဂိမ်းလား? ဒါမှမဟုတ် အကြမ်းဖက်တာတွေပဲ ပါနေလား?
• ဘယ်လောက် အချိန်ဆော့တာလဲ? တစ်နေ့ကို နာရီပေါင်းများစွာလား? ဒါမှမဟုတ် အချိန်လေး သတ်သတ်မှတ်မှတ်နဲ့လား?
• မိဘက ဘယ်လို ထိန်းကျောင်းပေးလဲ? ကလေးဆော့တဲ့ ဂိမ်းအကြောင်း သိအောင်လုပ်၊ အချိန်ကို ကန့်သတ်၊ ဂိမ်းအပြင် တခြား ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု၊ စာဖတ်တာ၊ သူငယ်ချင်းနဲ့ ဆော့တာတွေလည်း လုပ်ဖို့ တိုက်တွန်းပေးဖို့ လိုပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်ရရင်…

ဂိမ်းဆော့တာကို လုံးဝကြီး မကောင်းဘူးလို့ ပုံသေကြီး သတ်မှတ်ထားလို့ မရပါဘူး။ မှန်ကန်တဲ့ ဂိမ်းအမျိုးအစားကို ရွေးချယ်ပြီး အချိန်ကို ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်မယ်၊ မိဘကလည်း ဂရုတစိုက် လမ်းညွှန်ပေးမယ်ဆိုရင် ကလေးတွေရဲ့ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အကျိုးကျေးဇူးတချို့ ရနိုင်ပါတယ်။ ဂိမ်းကစားတာဟာ သင်ယူမှုနဲ့ ပျော်ရွှင်မှုကို ပေါင်းစပ်ပေးနိုင်တဲ့ ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ကဲ… ဒီအကြောင်းလေး သိသွားပြီဆိုတော့ ဂိမ်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမြင် နည်းနည်း ပြောင်းသွားပြီလား? ကိုယ့်ကလေးအတွက် ဘယ်လိုဂိမ်းမျိုးက ဦးနှောက်အတွက်ရော၊ ပျော်ဖို့အတွက်ပါ သင့်တော်မလဲဆိုတာ စပြီး လေ့လာကြည့်ကြရအောင်လေ! 😉